Als gemeenten te weinig bouwen voor groepen die snel een huis nodig hebben, wil minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) kunnen ingrijpen.
Een nieuwe woonwet schrijft voor dat onder meer daklozen voorrang krijgen op sociale huurwoningen. „Het woningtekort raakt aan de bestaanszekerheid van mensen, we moeten de regie hernemen”, zegt woonminister Hugo de Jonge.
Uit een wetsvoorstel van De Jonge blijkt dat het kabinet de teugels aantrekt op de woningmarkt. De langverwachte wet schrijft voor dat twee derde van de woningbouw ‘betaalbaar’ moet zijn. Van de nieuwbouwwoningen moet 40 procent vallen in het zogeheten middensegment. „We hebben onszelf de opdracht gegeven de regie te hernemen”, legt de minister uit. „Er is een te groot geloof geweest in decentrale besluiten en de markt.” Dat heeft volgens hem onvoldoende opgeleverd. „Afspraken maken gaat goed zolang het goed gaat. Maar het helpt als er een wettelijke basis ligt, dat fundament komt er nu.”
Gemeenten met te weinig sociale huur moeten 30 procent van de nieuwbouw in die categorie laten bouwen. Nu is het gemiddelde volgens experts 27 procent. Gemeenten die genoeg sociale huurwoningen hebben moeten dan weer voor een nader te bepalen hoger percentage nieuwbouw in het middensegment bouwen.
Maar niet alleen in het type woningen wil De Jonge nadrukkelijker kunnen ingrijpen. De CDA-bewindsman wil over bouwlocaties waarover te lang wordt getwijfeld een knoop kunnen doorhakken. Zo moet het met zijn nieuwe wetsvoorstel mogelijk worden om een weigerende gemeente tóch te laten bouwen aan bijvoorbeeld de rand van een stedelijk gebied, ook als de gemeenteraad dat eigenlijk niet wil.
De minister wil zowel het woningtype als de locatie kunnen afdwingen, als dat nodig is. „De mogelijkheid om op locaties te sturen is voor mij nu heel gering, dat kan straks wel. Ik hoop dat het vanzelf gaat omdat er een stok achter de deur staat.” De bewindsman erkent dat hij daarmee een taak kan overnemen die nu niet bij hem ligt, omdat hij nadrukkelijker doorzettingsmacht krijgt als het gaat om lokale kwesties. „Ik ga op een aantal andere stoelen zitten, hoewel ik ook vind dat het mijn stoelen zouden moeten zijn.”
In het voorstel is bovendien opgenomen dat schaarse sociale huurwoningen met voorrang moeten worden verstrekt aan zogenoemde urgentiegroepen. Daaronder vallen mantelzorgers, chronisch zieken, daklozen, slachtoffers van huiselijk geweld, jongeren uit de jeugdzorg, mensen die de forensische zorg verlaten en oud-sekswerkers.
Geen dwang
Tot en met 2030 wil de Jonge 900.000 woningen laten bouwen. Eerder was de bedoeling om te versnellen naar 100.000 woningen extra per jaar, maar dat aantal wordt volgens het kabinet pas in 2024 gehaald.
