Gedumpte afvalzakken in Leeuwarden. ‘Eerdere ervaringen in andere steden met diftar tonen aan dat die overlast alleen maar toeneemt.’
Sinds 1 januari is diftar in Leeuwarden een feit. Inwoners van de gemeente moeten per kilo afval die ze aanbieden betalen. Wedden dat de illegale afvalstortingen toenemen?
Heeft u ze al gezien? Mensen die ’s avonds laat, altijd de avond voorafgaand aan de lediging van de vuilcontainers, nog even de hond uitlaten maar ook een grijze afvalzak meezeulen? Een zak die zo groot is dat je denkt: dat kan die hond nooit geproduceerd hebben, want dit is wel een enorm poepzakje. Schichtig om zich heen kijkend speuren ze naar een container waar die zak nog bij in past.
Afvalpiraten. Je gaat ze steeds meer zien nu de invoering van diftar per 1 januari een feit is. Diftar betekent dat elke inwoner van de gemeente Leeuwarden per lediging van de grijze container (restafval) 1 euro betaalt en 9 cent per kilo afval (gewogen en herkend door middel van een handige chip in de bodem van de bak).
Wedden dat illegale afvalstortingen gaan toenemen? Dat mensen een zakje troep meenemen en dat onderweg ergens achteloos maar bewust in een afvalbak langs de weg deponeren. Of het meenemen naar hun werk en het daar achterlaten. En dat zijn dan nog de fatsoensrakkers onder ons.
Nee, het zal er niet netter op worden in het straatbeeld. En wie wel eens langs ondergrondse afvalcontainers loopt, weet dat ook daar nu al het nodige wordt gedumpt aan afval. Eerdere ervaringen in andere steden met diftar tonen aan dat die overlast alleen maar toeneemt.
Het idee erachter is prima: je betaalt voor de hoeveelheid afval die je aanbiedt. Dat zorgt er hopelijk voor dat je bewuster wordt en je (consumptie)gedrag aanpast, is het idee. Hoe minder afval, hoe beter. Al denken ze daar bij Omrin vast anders over. Afval is tenslotte hun verdienmodel (6,5 miljoen euro winst op een omzet van 161 miljoen in 2020).
In een groter verband is het natuurlijk veel zinvoller om bedrijven aan te spreken op de verpakking, grondstoffenkeuze en fabricage van hun producten. Ik denk dat daar veel meer winst is te behalen. Maar dat zal economisch wel ingewikkeld zijn vanwege de hele productieketen en verdienmomenten van de diverse producenten van bijvoorbeeld alle plastics die als (wegwerp)verpakking dienen. Van oliewinning tot magnetronfolie bijvoorbeeld.
Terug naar de wijken. Buurtpreventie, u kent de borden ongetwijfeld. Komen er patrouilles van wijkbewoners teneinde vooral de eigen containers te behoeden voor vulling door derden? Roulerende teams die desnoods de containers eerst zelf wegen om dat te vergelijken met wat de app van Omrin achteraf op de afrekening aangeeft? Dat gaat vast interessante uitkomsten opleveren, ik zie de Rijdende Rechter al in overspannen toestand buurten afstruinen om te bemiddelen. Diftar werkt polariserend, zou je ietwat cynisch kunnen stellen. Het toch al aanwezige onderlinge wantrouwen wordt alleen maar aangewakkerd.
Veel bewoners hebben de afvalbakken (drie stuks: biobak, papier- en grijze bak) wegens ruimtegebrek of omdat ze gewoon veel ruimte in beslag nemen gemakshalve maar op de stoep gezet. Op de openbare weg dus. Of dat mag vanuit de APV is mij niet bekend. Maar het is riskant als je bang bent voor afvalpiraterij. Dus zet je er een slot op. Omrin levert en installeert het graag voor 44 euro. Wel leuk om zo in je buurt te zien wie er zo wantrouwig is.
Aan de andere kant: waarom betalen voor andermans rotzooi? Camerabewaking kan ook, zeker met de moderne deurbelcamera’s die beelden opslaan. Gezellig met de hele familie kijken welke buurman nu weer zijn stofzuigerzak komt brengen.
De Grondstoffen Beleidsvisie Leeuwarden rept over ruwweg jaarlijks 208 kilogram afval per huishouden in de sortibak (de grijze container). Bij zo’n 26 ledigingen per jaar kost dat gemiddeld per huishouden dan: 26 x 1 euro plus 208 kg x 0,9 cent = 213,20 euro op jaarbasis.
Het wachten is op zogenaamde afvalbanken, vergelijkbaar met voedselbanken. Bij de afvalbank kunnen huishoudens die daarvoor in aanmerking komen – vaak ook gebruikers van de voedselbank dus een win-winsituatie qua locatie – gratis hun afval brengen. Tot die tijd: klep dicht en eigen vuil eerst.
Sido Martens uit Leeuwarden is singer-songwriter.
