VERKIEZINGSPROGRAMMA’S LANGS DE LAT VAN LEEFBAARHEID FRYSLÂN KIEST
Voorrang op woningmarkt en volop aandacht voor ‘mienskip’
Hoeveel woningen moet Fryslân de komende jaren bouwen? Moeten Friezen wel of niet voorrang krijgen op de woningmarkt? En wat moet er gebeuren om voorzieningen op peil te houden? Het Friesch Dagblad struint de verkiezingsprogramma’s af op thema’s als wonen, leefbaarheid en inclusiviteit.
De woningnood is hoog en ook in Fryslân is er een flinke behoefte aan woningen. Daarover zijn de partijen die op 15 maart meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen het wel eens. Maar waar en hoeveel woningen er gebouwd moeten worden, daar valt nog flink over te twisten, blijkt uit de verkiezingsprogramma’s.
Verschillende partijen zijn tegen het idee van grootschalige woningbouw, een angstbeeld dat is ingegeven door het Deltaplan, dat mogelijk 220.000 nieuwe woningen naar Noord-Nederland brengt. PVV , FNP en FVD keren zich het meest tegen deze plannen. Volgens de FNP is 15.000 nieuwe woningen genoeg omdat anders de ‘unike skaal’ van Fryslân ‘sosjaal en ekonomysk’ uit zijn verband wordt getrokken. De PVV noemt het Deltaplan ‘absurd’ en vindt 17.500 woningen voldoende, zoals al is vastgelegd door de huidige Staten.
Buitengebieden
De meeste partijen laten min of meer in het midden hoeveel woningen er nodig zijn. Wel willen ChristenUnie , Partij voor de Dieren en D66 dat de buitengebieden zo veel mogelijk met rust worden gelaten.
Het meest afwijkende geluid klinkt bij GrienLinks , dat zegt dat alleen maar ‘bouwen, bouwen, bouwen’ niet de oplossing is, want het tekort zou na 2030 weer worden ingelopen. De linkse partij ziet de woningnood vooral als een verdeelvraagstuk; wonen is voor veel mensen te duur geworden.
De VVD daarentegen zit op een heel andere koers. Maak het makkelijker om snel te kunnen bouwen en schrap regels die dit belemmeren, schrijft de partij.
Mogelijke oplossingen worden sowieso volop gedeeld in de partijprogramma’s. Zet in op fasewoningen en flexwoningen, zegt GrienLinks . Of op de bouw van meer tiny houses, stelt diezelfde partij, een idee dat ook terugkomt bij ChristenUnie , D66 , BoerBurgerBeweging en Partij voor de Dieren .
De FNP wil dat de woningnood in goed overleg met dorpen en steden wordt opgelost. De partij laat daarnaast weten dat er een aanjaagfonds moet komen om een Fries hofjesconcept te ontwikkelen. Dat stelt ouderen in staat om in de eigen omgeving te blijven wonen en bevordert de doorstroom, want hun huidige woningen komen dan weer op de markt.
JA21 en FVD komen met nog een andere oplossing: maak het mogelijk dat mensen permanent in een recreatiewoning mogen verblijven. Dat zou dan wel in overleg met de gemeenten moeten, die de bestemmingsplannen bepalen.
Wie mag eerst?
Verschillende partijen pleiten ervoor dat bepaalde groepen voorrang horen te krijgen op de woningmarkt. De FNP vindt dat mensen die een sociaaleconomische binding met Fryslân hebben eerst horen te komen als er een woning vrijkomt. De PVV vindt dat woningbouw alleen voor inwoners van de provincie en Friezen om utens hoort te zijn. Het CDA zegt dat dorpsbewoners voorrang moeten krijgen als er in hun omgeving nieuwbouwplannen zijn.
Aan de linkerflank van het politieke spectrum klinken andere geluiden. De SP stelt dat het de starters, jongeren en minima zijn die prioriteit op de Friese woningmarkt horen te krijgen. GrienLinks pleit ervoor dat zeker 35 procent van de nieuwbouwwoningen sociale huurwoningen zijn. De PvdA houdt het erop dat mensen moeten kunnen wonen waar hun hart ligt. Meer concreet zijn de sociaaldemocraten als ze zeggen dat er een provincieteam moet komen dat samen met gemeenten kijkt hoe er meer ruimte kan komen voor initiatieven uit de ‘mienskip’.
Lokale voorzieningen
Het woord ‘mienskip’ is overigens door verschillende partijen geadopteerd. Bijna allemaal pleiten ze ervoor dat voorzieningen in de mien-skip behouden blijven. De VVD noemt het een ‘essentieel onderdeel’ van de goede structuur van wijk- en dorpshuizen, de FNP wil dat er een onderhoudsfonds komt voor dorpshuizen, wijkcentra en andere lokale ontmoetingsruimtes, de ChristenUnie pleit voor structurele subsidie voor Doarpswurk en ook GrienLinks wil dat maatschappelijke organisaties beter gefinancierd worden.
Het CDA , met acht zetels nu nog
de grootste partij in de Provinciale Staten, wil dat de provincie zich inzet voor de lokale voorzieningen. De partij ziet mogelijkheden in
‘één organisatie die het cement is tussen de verschillende dorps-,
wijk- en mienskipsinitiatieven’, en dat dan in samenwerking met
Doarpswurk en Streekwurk.
Ook BBB wil dat de provincie zich inspant om voorzieningen te behouden. Die partij wil bovendien dat er meer gebeurt in de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. Dat kan volgens BBB door hulporganisaties en voedselbanken beter te ondersteunen.
De grootste tegenstellingen zitten in hoe Fryslân met nieuwkomers omgaat. PVV , JA21 en FVD keren zich in hun programma’s tegen het opvangen van asielzoekers, ook al is dat niet iets waar de provincie over beslist.
Wel ligt het in de macht van de provincie om gemeenten aan te sporen om statushouders te helpen. GrienLinks pleit ervoor dat er extra woonruimte voor statushouders komt, mogelijk via flexwoningen of door leegstaande kantoorpanden om te bouwen. PvdD zit op hetzelfde spoor en wil dat de provincie zich inzet voor kleinschalige opvang van asielzoekers, volwaardige participatie en gelijke behandeling, ongeacht iemands afkomst, levens- of geloofsovertuiging.
Het Friesch Dagblad besteedt ruimschoots aandacht aan de verkiezingen voor Provinciale Staten en Wetterskip Fryslân op 15 maart. Alle verhalen zijn na publicatie te lezen op www.frieschdagblad.nl
