LEEUWARDEN – Het aantal mensen dat de zorgverzekering niet meer kan betalen, is voor het eerst in tien jaar toegenomen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. In Fryslân springen Leeuwarden en Vlieland eruit.
,,Het is nog te vroeg om te zeggen waar deze stijging vandaan komt”, stelt Christiaan Taal, woordvoerder bij het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Deze organisatie houdt onder andere bij hoeveel mensen hun zorgverzekering niet hebben betaald of dit niet meer kunnen. Ook het CBS, dat het onderzoek uitvoerde, verbindt geen oorzaken aan de stijging. De grootste groep is tussen de 25 en 40 jaar oud.
Omdat mensen ook verzekerd blijven als ze hun zorgpremie niet betalen, is deze verzekering meestal de eerste waar mensen geen geld meer aan uitgeven. ,,Je ziet dat dit ook een van de eerste signalen is dat mensen in de schulden dreigen te komen”, waarschuwt Taal. Deze cijfers kunnen daarom een voorbode zijn voor meer geldproblemen op de langere termijn.
Ook in de noordelijke provincies zijn veel mensen die hun zorgverzekering niet meer kunnen betalen. In de relatieve cijfers springen Leeuwarden en Vlieland eruit. Daar heeft 1,5 procent van de inwoners de premie zorgverzekering al zeker zes maanden niet betaald. In Smallingerland en Harlingen geldt dat voor 1 procent van de inwoners.
Drie tientjes extra per maand
Dat meer mensen in de problemen komen met het betalen van de zorgverzekering noemt Arjen Vliegenthart, directeur van Nibud, een zorgwekkende ontwikkeling. ,,Het kan zijn dat dit een eenmalige stijging is, of het is een signaal dat er meer mensen zijn hun rekeningen niet kunnen betalen.”
Erik Buskens, hoogleraar Health Technology Assessment bij het UMCG, ziet dat de hoge premies mensen met een kleine beurs het meeste raken. ,,Alles wordt duurder: voedsel, de huur, energie en tegelijkertijd stijgen de lonen niet hard genoeg mee. Voor mensen met een laag inkomen is dat een groot probleem. Die kunnen geen drie tientjes extra per maand missen en moeten dan ergens op gaan beknibbelen. De bovenlaag van de samenleving gaat bij wijze van spreken een keertje minder uit eten.”
Het niet betalen van de zorgverzekering heeft wel gevolgen. Na zes maanden worden mensen die niet betalen aangemeld bij het Centraal Administratie Kantoor (CAK) als wanbetaler. Een wanbetaler moet een hogere zorgpremie afdragen aan het CAK zelf en niet meer aan de zorgverzekeraar. Dat heet ook wel de bestuursrechtelijke premie. Die is afgelopen maand verlaagd van 175 naar 160 euro, maar is alsnog hoger dan de gemiddelde kosten voor een basisverzekering van 146 euro.
Afschaffen boete
,,Het is bizar”, stelt Nibud-directeur Vliegenthart. ,,Wat wil je daarmee bereiken? Mensen kunnen de zorgverzekering niet betalen, dus het is onzin om te denken dat ze die boete dan wel kunnen ophoesten.” Hij pleit dan ook voor het afschaffen van de bestuursrechtelijke premie. ,,Het is totaal niet meer van deze tijd. Het enige wat je met die wetgeving bereikt, is dat je mensen de schulden induwt door hun besteedbaar inkomen nog verder in te krimpen.”
,,Het is een groot maatschappelijk vraagstuk”, zegt Buskens. ,,Het idee is nu vaak dat mensen maar bewust hun premie niet betalen om lekker op vakantie te kunnen gaan bijvoorbeeld, maar dat is echt niet zo. Het overgrote deel kan het simpelweg niet betalen.”
Uit de CBS-cijfers blijkt dat de groep 25 tot 30 jaar de op een na grootste is als het gaat om het niet meer betalen van de zorgpremie voor ten minste zes maanden.
<FD.07.08.2024>
