DRACHTSTERCOMPAGNIE Ze moesten er schrikbarend lang op wachten, maar de bewoners van de nieuwe woonwagenwoningen bij Drachtstercompagnie zijn eindelijk thuis. ,,Ik wil mijn cultuur uitdragen.”
Voordat de bezoekers zijn spiksplinternieuwe onderkomen mogen betreden, moeten de schoenen uit. Siebe van der Veen (26) gaat vervolgens voor in zijn ‘woonwagenwoning’ in Drachtstercompagnie. ,,Hier verlangde ik al naar toen ik nog een kleine jongen was”, zegt hij. ,,Helaas staat mijn huis niet op wielen. Dat had ik graag gewild. Het is eigenlijk een chalet.”
In de hoek staat een kast met glimmend porselein van zijn moeder. Die erfde het deels van haar ouders, de opa en opoe van Siebe van der Veen. Zij vestigden zich lang geleden na jarenlang rondreizen op deze zelfde plek. Opa was autohandelaar en scharensliep. Hij, zijn vrouw en vele anderen moesten weg toen Smallingerland in 1990 besloot het ‘oude kamp’ in de Kompenije wegens overlast en illegaal bijgeplaatste wagens op te doeken. De bewoners gingen naar vijf verschillende standplaatslocaties in Drachten.
Er was sprake van ‘uitsterfbeleid’: bij verhuizing of overlijden werd een bestaande plek gesaneerd. Voor jonge mensen was er geen mogelijkheid meer om in een wagen te wonen. De ouders van Van der Veen, later gescheiden, trokken in een huis.
,,Daardoor voelt het alsof een deel van mijn jeugd is weggenomen”, zegt Van der Veen. ,,Ik heb nooit op een kamp kunnen wonen. Woonwagenbewoners zijn lang als minderwaardig gezien. Misschien nóg wel. Ik wil dat stigma bestrijden en mijn cultuur uitdragen.”
Hoe lang moesten hij en de bewoners van de andere elf woonwagenwoningen aan de Kromme Wijk wel niet wachten? Hoe vaak was er niet sprake van uitstel? Zeker vijf keer. Het ging bij Van der Veen ten koste van zijn mentale gezondheid. En niet zo’n beetje ook.
In 2016 gaf Smallingerland groen licht voor meer standplaatsen. De gemeente liep vooruit op een kabinetsbesluit in 2018. Er moest mede op basis van een uitspraak van de nationale ombudsman en het oordeel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een einde komen aan het uitsterfbeleid. Kortgezegd: de culturele identiteit van de woonwagengemeenschap verdient bescherming.
In de gemeente ging het vervolgens jarenlang over locaties en aantallen standplaatsen. Nieuwbouwwijk Vrijburgh en de Fennereed vielen af door bezwaren van omwonenden. Het alternatief bestond uit drie nieuwe standplaatsen aan De Wetterwille in Drachten en heropening van het kamp bij Drachtstercompagnie, ver buiten de bebouwde kom.
Projectleider Peter Broer begon in januari 2020. Hij was de vijfde in een rij. Broer is sinds september met pensioen, maar wilde de klus per se afmaken. ,,En het is fijn dat het toch gelukt is, ondanks alle tegenslagen.”
Er is veel van de bewoners gevraagd, zegt Broer. ,,Sommigen hadden al meerdere keren de verhuiswagen besteld en woonden noodgedwongen bij hun ouders in. Anderen zijn wel vijf keer verhuisd omdat ze ergens slechts tijdelijk konden blijven. Iedere keer hadden ze terecht verwachtingen, iedere keer moesten ze een teleurstelling slikken.”
Dat klopt, zegt Siebe van der Veen. Een dag nadat hij en zijn toenmalige vriendin hun appartementje hadden opgezegd omdat ze dachten dat ze konden verhuizen, kregen ze een brief met uitstelmededeling. Intrekken bij zijn vader was het alternatief.
De oplevering zou aanvankelijk in het najaar van 2021 plaatsvinden, maar alles zat tegen. Zo leverde de sloop van oude gebouwen op het terrein vertraging op wegens aanwezigheid van asbest, was er gelazer met de aansluiting van nutsvoorzieningen en gedoe over ‘geurzones’ rond een kippenboerderij. De plaats voor de wagens moest worden verschoven naar de grenzen van het bouwvlak.
Er was meer: aannemer Jansma ging failliet, waardoor het bouwrijp maken van het terrein langer duurde. Het bouwen van de woonwagenwoningen bij Qomplex in Dokkum nam door ziekte bovendien meer tijd in beslag dan gedacht.
Dat was nog niet alles: de kraanmachinist plaatste de woningen verkeerd om. Dat werk moest opnieuw. Daarna moesten de chalets nog een stukje omhoog, om optrekkend vocht tegen te gaan. Over vocht gesproken: het terrein was een tijdje onbegaanbaar door wateroverlast. Nog een dingetje: er was verzuimd om tv- en internetkabels over 400 meter door te trekken naar ,,de hoofdkast”.
Op 9 februari kregen de 11 huurders – er is 1 koopwoning bij – van WoonFriesland eindelijk de sleutel van hun woonwagenwoning. Op 14 februari verhuisde Siebe van der Veen. ,,De weg was er nog niet, maar ik wilde er beslist in”, zegt hij.
Als hij nu naar buiten kijkt, ziet hij overal modder. Gras, tuinen en bloemen zijn er nog niet en de waterafvoer is verre van optimaal. Bovendien is zijn woonwagenwoning niet al te florissant opgeleverd, zegt hij: het behang zit los, hij heeft in strijd met eerdere toezeggingen toch geen vloerverwarming en de hybride warmtepomp maakte voordat Van der Veen zelf wat knopjes omzette ,,lawaai als een straaljager”.
Perfect is het dus niet. ,,Maar goed, toch is het positief dat ik hier nu woon. Het voelt als licht aan het einde van een donkere tunnel. Ik heb nu een stabiele basis. Dat geeft rust. Daar was ik heel erg naar op zoek.”
Drie woonwagenwoningen aan de Wetterwille moeten nog worden geplaatst.
<LC 11 april 2023>
