Zo stimuleer je niet het aanbod, maar de vraag. Het moet andersom

We krijgen er landelijk 100.000 sociale huurwoningen bij. Dat komt door de nieuwe huurwet, die de Tweede Kamer deze week aannam. Het gaat niet om nieuwbouw, maar om bestaande woningen waarvan de huur omlaag gaat.

Bouwdip

Dit maakt wonen voor veel huishoudens beter betaalbaar. Prachtig, maar de krapte op de woningmarkt wordt er niet meer minder door: dat kan alleen door meer te bouwen. Momenteel is sprake van een bouwdip, constateerde het Financieele Dagblad deze week.

Vervelend voor demissionair CDA-minister Hugo de Jonge, die minstens 100.000 nieuwe huizen per jaar wil bouwen. Het afgelopen jaar liet hij zijn ambtenaren volop brainstormen om bouwvertragende hobbels weg te nemen. De afgelopen weken stuurde hij nog duizelingwekkend veel plannen naar de Tweede Kamer. Het is aan zijn BBB-opvolger Mona Keijzer om ze tot uitvoering te brengen.

Een belangrijk probleem is dat goedkope woningen amper te bouwen zijn zonder subsidie. Een woningcorporatie bouwt alleen huizen als de kosten op termijn terug te verdienen zijn met een sociale huurprijs. Dat kan niet met de huidige bouw- en grondprijzen.

Jubelton

Om de ‘onrendabale top’ te verkleinen, zijn gemeenten soms bereid om hun grond goedkoper te verkopen aan corporaties. Zoiets kan alleen op beperkte schaal, want gemeenten willen geen grote verliezen dragen. Probleem is dat gemeenten veel minder grond bezitten dan vroeger. Na de kredietcrisis van 2009 besloten wethouders overal in het land namelijk om hun grondbezit af te stoten.

Nu hebben veel wethouders spijt. Eerder kwam De Jonge al met een plan voor een ‘revolverend’ fonds waarmee woningcorporaties goedkoper kunnen bouwen. Een plan voor uitbreiding en versterking hiervanwerd afgelopen week nog naar de Kamer gestuurd.

Nederland heeft veel regelingen die huizenkopers helpen. Denk aan de hypotheekrenteaftrek, de Nationale Hypotheek Garantie en de inmiddels afgeschafte jubelton: die bood ouders de kans om hun kinderen belastingvrij een bedrag te schenken voor een woningaankoop.

Averechts

In de praktijk hebben zulke regelingen vaak averechtse gevolgen: kopers kunnen hierdoor hoger bieden op bestaande woningen, waardoor de verkoopprijzen verder stijgen. Zo stimuleer je niet het aanbod, maar de vraag. Het moet andersom.

Kunnen we trucs afkijken van onze buurlanden? De minister liet onderzoek doen in Duitsland en Engeland. Zij kennen hoge ‘objectsubsidies’, die worden uitgekeerd per opgeleverde woning. In Duitsland en Engeland gaat het om 75.000 tot 83.000 euro per betaalbaar huis, blijkt uit Haags onderzoek.

Dat klinkt duur, maar je weet vooraf wel zeker dat het nieuwe woningen oplevert. Ambtenaren adviseren om deze strategie ook in Nederland te overwegen, eventueel met lagere subsidiebedragen. Het lijkt een interessant idee voor Mona Keijzer om verder uit te werken.

<LC.27.06.2024>

Deel dit bericht :