BURGUM – Inwoners van Tytsjerksteradiel die vragen hebben over de eventuele nieuwe hoogspanningsmasten rond Burgum, konden maandag terecht in Glinstra State. En die vragen waren er. Tientallen mensen uitten hun zorgen.
Netbeheerder TenneT bereidt een nieuwe 380 kV-hoogspanningsverbinding voor tussen Vierverlaten (Groningen) en Ens (Noordoostpolder). Dit is de komende jaren nodig omdat er via de Eemshaven steeds meer (duurzame) elektriciteit Nederland binnenkomt. Daarnaast neemt door de energietransitie het verbruik van elektriciteit toe door elektrificatie van huishoudens, industrie en auto’s.
Er liggen vijf opties op tafel, drie daarvan gaan langs de bestaande masten bij Burgum en Leeuwarden, de twee andere opties gaan via de A6 en A7. Die laatste route via Drachten en Heerenveen is korter. Er wordt onderzocht of de verbinding langs de snelweg of langs de bestaande hoogspanningsverbindingen komt.
Bij de inloopbijeenkomst beantwoorden meerdere medewerkers van TenneT de vragen van inwoners. Een kleine, grijze hoogspanningsmast staat op tafel ter illustratie. De echte masten zijn met een hoogte van 55 meter nogal wat groter.
Bij een van de opties komen de hoogspanningsmasten in het uitzicht van Klaas Finnema uit Wergea. De mast staat dan tweehonderd meter verderop. Hij verwondert zich erover dat het een optie is dat ze dwars door allerlei weidevogelgebieden willen gaan, pal naast Natura 2000-gebieden. „Dat is hiel ûnlogysk en net allinnich mar omdat ik der tafallich wenje. Dit is suver iepen lânskip mei greidefûgels en de Alde Feanen is ús hillige grûn. Dan is dit dochs net út te lizzen?”
Magnetisch veld
Minne Bergsma is bang voor de gezondheid van zijn vee. Zijn boerderij in Suwâld staat 150 meter van de huidige masten. „Soms as ik foer helje, kin ik gewoan stroom fiele. Op in oare dei hear ik rare knetters.” Het magnetisch veld waar Bergsma voor huivert, kan met twee grote nieuwe masten tot 180 meter reiken.
Planoloog bij TenneT Kor van Dijk legt uit dat er nooit een causaal verband is aangetoond tussen bepaalde ziektes en het magneetveld. Maar er is wel een indicatie en daarom heeft Nederland een streng voorzorgbeleid. „Wij willen de verbinding niet te dicht bij woningen, kinderdagverblijven en ziekenhuizen bijvoorbeeld”, aldus van Dijk.
Maatwerk
Bergsma vraagt zich af of er boeren worden uitgekocht en of er huizen gesloopt worden. Hoe een schadevergoeding eruit gaat zien, is maatwerk en op dit moment niet in te schatten, zegt Van Dijk. Ook is het eerst afwachten welk tracé er gekozen wordt. Van Dijk begrijpt de heersende onzekerheid: „Maar deze verbinding moet er komen als we met z’n allen nog stroom willen in 2040.”
De nieuwe verbinding is ook nodig om stroom te kunnen transporteren van en naar andere landen in Europa, ook afkomstig van de grote windmolenparken op zee. Daarnaast zal de nieuwe verbinding ruimte vrijmaken op het onderliggende net.
Popke Veenstra uit Noardburgum voegt zich bij het gesprek. Hij heeft een mast in zijn tuin staan en hoopt niet dat de grote 380 kV-hoogspanningsverbinding ervoor in de plaats komt. „Dan bin ik myn plak kwyt, dat hat emosjonele wearde. Dêr haw ik 45 jier hurd foar wurke.”
De optie voor de verbinding die langs Veenstra’s huis gaat, was in 2012 al het voorkeursalternatief voor een nieuwe hoogspanningsverbinding. Toen werd besloten dat nut en noodzaak niet groot genoeg waren en ging het plan van tafel. Veenstra: „It soe hjir noait mear komme, en no leit it der wer as opsje. Myn buorlju en ik binne foarliigd.”
Duidelijkheid
Bewoners willen graag weten waar ze aan toe zijn, maar deze bijeenkomst was er alleen om naar inwoners te luisteren en uitleg te geven. De komende maanden geven de desbetreffende gemeenten, provincies en waterschappen een regioadvies. Aan het einde van het jaar komen ministers Mona Keijzer en Sophie Hermans dan met een voorkeursbeslissing.
Deze bewoners van de gemeente Tytsjerksteradiel zijn het met elkaar eens: laat die hoogspanningsmasten vooral langs de A6 en A7 gaan. Rechttoe, rechtaan. Toch krijgen ze het gevoel dat dat niet gaat gebeuren. Een ander noemt het boerenverstand. Veenstra: „Wy binne altyd de klos hjirre, mei gas en mei stroom. Wy moatte skikke, sadat de rest fan Nederlân stroom krije kin.”
<FD.05.02.2025>
